W 1903 r. dobra zakupił dr Edmund Wójtowicz, po którym odziedziczyła je Olga Wójtowicz, ostatnia dziedziczka Pychowic.
Poniżej zamieszczono informacje na jej temat pochodzące z dostępnych źródeł, przytoczonych według lat wydania.
Jan Długosz o Pychowicach w: "Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis" (pol. "Księga uposażeń/ beneficjów diecezji krakowskiej"), Kraków 1440/1455-1480:
1455 (około; z roku objęcie prebendy):
„Prebenda… łętkowska [tak nazwana od głównej wsi Łętkowic koło Słomnik], którą obecnie dzierżawi [moja skromna osoba] mistrz Jan z Dąbrówki, profesor świętej teologii i prawa kanonicznego… posiadający czwartą dziesięcinę snopową z Pychowic, wsi prestymonialnej kapituły krakowskiej położonej blisko brzegu rzeki Wisły parafii kościoła na Skałce. A w niej jest 6. łanów kmiecich, dalej 5. zagród mających role specjalne, a z nich wszystkich bez umniejszania pobiera dziesięcinę snopową wspomniana prebenda i mieszkańcy wożą ją dla kanonika do stodoły na własnych wozach i oddają dziesięcinę konopną z łanu po 4 wiązki a wartość powyższej dziesięciny ocenia się na 7 grzywien. Nie ma tam dworu kanonika, ani ról folwarcznych ani karczmy”.
Notatki z lat 1470-1480:
„Pychowice, wieś prestymonialna kapituły krakowskiej, położona blisko rzeki Wisły, za Kazimierzem, w parafii Kościoła ze Skałki, posiada 6 łanów kmiecych, a każdy łan płaci 1 1/2 grzywny, połowę na uroczystość św. Jana Chrzciciela i połowę na uroczystość św. Marcina. W żaden dzień w tygodniu nie odrabiają pańszczyzny, są jednak obowiązani do innych robót. Po pierwsze mają obowiązek wyciągać z Wisły drwa i wozić je do domu kanoniczego na potrzeby zarządzającego wsią kanonika; dalej mają obowiązek w stajni, na dworze i przed domem wyczyszczać i wywozić błoto wedle potrzeby zarządzającego; dalej mają obowiązek wozić własnymi wozami sól w bryłach i drobną z Wieliczki na potrzeby zarządzającego; dalej mają obowiązek wozić siano z Pychowic do Krakowa każdego czasu w razie potrzeby; dalej mają obowiązek trzy łąki kosić, zbierać i zwozić własnymi wozami na użytek zarządzającego.Dalej posiada wieś 5. zagród, z których 4. mają role, 2. większe i 2. mniejsze, piąta zaś sam tylko ogród i łąki. Dalej 2. zagrody posiadające role większe mają obowiązek wykonywać wszelkie roboty własnymi wozami wraz z innymi kmieciami; natomiast trzy zagrody pozostałe i ich zagrodnicy wykonują również wszelkie prace piesze na potrzeby zarządzającego. Dalej 4. wspomniane zagrody płacą jako czynsz po 1/2 grzywny, 5. zaś 1 wiadrunek w tych terminach, co i kmiecie. Dalej posiada wieś jedną karczmę, która nie ma żadnych ról ani łąk i płaci 1/2 grzywny nie wykonując żadnych robót
Dalej ma obowiązek każdy kmieć dawać z łanu na święto Wielkiejnocy dla zarządzającego wspomnianą wsią 2. koziołki; zagrodnik zaś 1. koziołka; dalej każdy kmieć z łanu ma obowiązek oddawać 30. jaj i 2. koguty, owsa zaś, czyli osepu i serów nie oddają. Nie ma tam dworu ani folwarku i chociażby kiedyś był tam folwark, to jednak, ponieważ więcej kosztował, niże przynosił [dochodu], osadzono w nim kmiecia.
Dalej jest tam 1. sadzawka rybna dobra, urządzona przez Jana Długosza starszego, kanonika krakowskiego [moją osobę], kosztem 60. grzywien, z której zarządzający może mieć dobry pożytek o dochód. Posiada także wspomniana wieś zarośla niewielkie, te jednak są wypuszczone kmieciom i zagrodnikom na swobodny użytek. Dalej posiada jezioro, które wydzierżawia się za 1/2 grzywny. Dalej rzekę Wisłę wydzierżawia się za 1/2 grzywny; dalej wspomniana wieś oddaje dziesięcinę snopową ze wszystkich ról kmieci i zagrodników prebendzie krakowskiej, zwanej łętkowską.
Dalej, wspomniana wieś graniczy z wsiami Kostrzec Jana Tęczyńskiego z rodu Toporczyków, dalej z Kobierzynem Andrzeja Oleśnickiego z rodu Dębno, ze Skotnikami i Dębnikami królewskimi, dalej z Bodzowem i Zakrzowem wsiami kanoników; między nimi są w niektórych miejscach nieprzeprawne, zaokrąglone miedze czyli ujazdy, w innych rowy, jeszcze w innych kopce i znaki. Dalej, wieś wspomniana płaciła dawnymi czasy dla kapituły ogółem 10. grzywien, teraz zaś płaci zaledwie 4 1/2 grzywny kapitule, pozostały zaś czynsz pobiera zarządzający”.
Tłumaczenie: mgr Józef Mitkowski
Opracował ks. dr Robert Bieleń sdb
Opis ze „Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, red. B. Chlebowski i W. Walewski, T. IX, s. 327, Warszawa 1888:
Opracował ks. dr Robert Bieleń sdb
Pychowice w 1947 r. (wg autora przewodnika po Krakowie i okolicach):
"Pychowice – Bodzów – Kostrze
Ubogie to i zacofane wioski, choć w obrębie wielkiego miasta położone. Pychowice nieco się umiastowiły, bo obok starych, lichych chałup powstało w nich kilka większych budynków i sporo domków robotniczych. Leży ta wieś nad samą Wisłą przy tynieckiej drodze, tuż za Zakrz. Krzemionkami. U wstępu do niej licha plaża nad rzeką, dom poakcyzowy w pobliżu zanikłej karczmy „Rzym”, woodociąg wody wiślanej do fabr.[yki] „Solvay”, zaś u zach[odniego] końca skromny folwark. W środku wsi, przy gosp.[odarstwie] Pieniążka, odgałęzia się w pr.[awo] droga do Bodzowa, 1 km, przy której okaz olbrzymiej topoli nadwiśl.[anej], zaś za folwarkiem w lw. [lewo] droga do Skotnik, 2 km. Początek tej drugiej ma porą pochyłość i służy jako krótki, ale wcale dobry tor saneczkarski. Za dworkiem zaś, z pr.[awej] str.[ony] tynieckiej drogi tryska w zagajniku akacjowym obfite źródło dobrej wody, ujęte w betonowe studnie zdobne w żelazny kielich, miłe jako miejsce odpoczynkowe. Od płd [południowej] str.[ony] Pychowic stoi wzgórze wapienne, wspomnianą drogą do Skotnik na dwie części przedzielone; niższa Pychowicka górka z lewej str.[ony] tej drogi, 218 m, ma w swym wnętrzu małe groty i schrony z wojny 1914, wyższa i stromsza z pr.[awej] str.[ony] drogi, górką św. Piotra zwana, 246 m, ma ze szczytu nader wdzięczny widok, śmiały obryw skalny, wap.[ienną] florę, gładkie, trawiaste zbocza i także b.[ojowe] schrony. Oba te wzgórki są dobre do nart i saneczek, latem zaś są nader cichym, ustronnym miejscem przechadzkowym.
Nieco dalej po pr.[awej] str.[onie] tynieckiej drogi stoi trzecia wapienna górka Kostrzewska [prawidłowo: Kostrzecka] lub Ławy, 262 m (ta druga nazwa odnosi się właściwie do pól u jej podnóża), interesująca z wielu względów, a i z tego, że i w jej wnętrzu znajdują się powojenne schrony, nawet pono cały labirynt korytarzy i komor podziemnych, stale lodem i soplami obwieszonych, a to koło fortu nad Kostrzem i od str.[ony] Wisły".
K. Sosnowski, Ziemia krakowska. Przewodnik wycieczkowy, t. I. , Kraków 1947
Opracował ks. dr Robert Bieleń sdb
Poczet sołtysów i wójtów wsi, gmin i gromad przyłączonych do Krakowa po 1915 roku. T. 3, Kraków 2015:
W najstarszej znanej wzmiance, pochodzącej z 1376 roku, nazwa wsi została zapisana w brzmieniu Pychowice. W 1470 roku zanotowano: Pychowicze. Nazwa wsi od nazwy osobowej „Pych” albo słowa „pych” oznaczającego żerdź służącą do odpychania łodzi od dna rzeki.
Wieś pierwotnie należała do parafii pw. św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie na Skałce, w XIX wieku podlegała parafii pw. św. Józefa w Podgórzu, natomiast od roku 1918 objęto ją parafią pw. św. Stanisława Kostki w Krakowie-Dębnikach. W znanym od początku XIX wieku godle pieczętnym wsi wizerunek konia w biegu.
Wieś przeniesiona z prawa polskiego na prawo magdeburskie w 1464 roku przez króla Kazimierza Jagiellończyka. Wytyczono wówczas jej centrum w rejonie dzisiejszej ulicy Jemiołowej oraz dokonano niwowego rozłogu pól. W połowie XIX wieku odnotowywano nazwy pól i rejonów wsi: Koło Bodzówki, Działy, Chmielenice, Gręby, Za Górą.
Historycznie wieś była własnością duchowną, przez wieki należała do kapituły krakowskiej, znajdował się w niej folwark z domem kanonika, zastąpiony później zespołem dworskim (przy dzisiejszej ulicy Tynieckiej, tam też zlokalizowana była karczma). Pod koniec XVIII wieku, po sekularyzacji, wieś przeszła na własność Funduszu Religijnego, następnie w ręce dzierżawców i prywatnych właścicieli. W drugiej połowie XIX wieku w ramach Twierdzy Kraków wzniesiono fortyfikacje i most przez Wisłę łączący Pychowice z Przegorzałami. Wybudowano też wapiennik i cegielnię oraz ujęcie wody dla zakładów sodowych w Borku Fałęckim.
Przed rozbiorami gromada Pychowice należała do sięgającego na północ po Wisłę powiatu szczyrzyckiego, po roku 1772, pod pierwszym zaborem, znalazła się jako gmina w austriackim cyrkule wielickim, w 1782 roku przekształconym w cyrkuł myślenicki. W okresie Księstwa Warszawskiego wieś miała odrębny status gromadzki w ramach departamentu i powiatu krakowskiego. W 1815 roku Pychowice powróciły jako gromada (od 1856 roku gmina) pod zabór austriacki, do cyrkułu myślenickiego, w 1819 roku przekształconego w cyrkuł wadowicki. W okresie autonomii galicyjskiej, od 1866 roku, wieś mająca status gminy jednostkowej należała do powiatu wielickiego, od 1896 roku do powiatu podgórskiego – stan ten przetrwał do czasów II Rzeczypospolitej, do roku 1923, kiedy to Pychowice objęte zostały powiatem krakowskim. W 1934 roku gminę Pychowice przekształcono w gromadę w ramach wielowioskowej gminy zbiorczej Borek Fałęcki.
W roku 1941 znajdujące się w okupacyjnym departamencie i powiecie krakowskim Generalnego Gubernatorstwa Pychowice (liczące wówczas 2,71 km² i 1122 mieszkańców) włączone zostały do granic Krakowa, do jego VI obwodu administracyjnego, jako XXVIII dzielnica katastralna miasta.
Obecnie tereny tej dawnej wsi stanowią część dzielnicy samorządowej VIII Dębniki".
Opracowanie: Bogdan Kasprzyk
(cdn.)