SZKOŁY

Szkoły podstawowe w Pychowicach i w Kostrzu


Szkoła w Pychowicach

Pierwszy budynek szkoły wybudowano w 1849 r. Stoi on do dziś przy ul. Tynieckiej 56. Mieściły się w nim cztery oddziały. Po ośmiu latach szkołę zlikwidowano a klasy zamieniono na prywatne mieszkania.
Następnie utworzono szkołę czteroklasową w innym domu, także przy ul. Tynieckiej.
W 1934 r. (według innych danych 1933 r.) ukończono budowę nowego budynku szkoły przy ul. Ćwikłowej. W czasie wojny budynek szkoły zajęli Niemcy. Po wojnie znów wznowiła działalność edukacyjną dzieci i młodzież.
W 1950 r. zwiększono ilość klas do siedmiu. Niestety warunki do nauki w szkole były trudne. Nie było światła, telefonu a sprzęt szkolny i pomoce naukowe pochodziły z czasów austriackich. W 1952 r. szkoła została zelektryfikowana, założono telefon. Na pierwszym piętrze powstała kancelaria oraz magazyn świetlicowy, zaś w piwnicach jadalnia oraz kuchnia.
W 1956 r. w salach lekcyjnych położono parkiety, urządzono boisko do piłki ręcznej i siatkowej, skocznie w dal i wzwyż, przygotowano teren pod budowę boiska oraz ogrodzono teren szkoły.
Od 1966 r. w szkole przez długi czas odbywały się koncerty Filharmonii Krakowskiej. Powiększyły się zbiory biblioteki szkolnej, a koło teatralne wystawiło sztuki Pan Twardowski i Zmartwychwstanie Polskie.
W 1988 r. szkoła przyjęła imię żołnierza z Westerplatte Franciszka Dąbrowskiego.

[Ps. redakcyjne: według Archiwum Państwowego poświęcenie szkoły w Pychowicach miało miejsce we wrześniu 1933 r. Odprawiono z tej okazji w szkole mszę św., której przewodniczył ks. Wojciech Michałowicz sdb (nt. tego kapałana: tutaj). Trzy zdjęcia z tego wydarzenia znajdują się poniżej].

Szkoła w Kostrzu

Do czasu powstania szkoły część dzieci ze wsi uczęszczała na nauki prywatnie. Początek szkolnictwa w Kostrzu związany jest z gospodarzem Marcinem Kaczorem. Od 1887 r. uczył około dwudziestu dzieci we własnym domu, pobierając za to drobną opłatę. Nauka rozpoczynała się w listopadzie, a kończyła w marcu. Marcin Kaczor uczył swoich podopiecznych czytania, pisania i arytmetyki. Edukacja trwała tylko jeden rok. Do czasu otwarcia własnej szkółki przez Kaczora w Kostrzu prawie wszyscy mieszkańcy byli niepiśmienni, nawet wójt gminy nie umiał się podpisać – czytamy w kronice szkolnej.
Szkoła w Kostrzu im. Juliana Tuwima powstała w 1898 r. Od czasu założenia do 1912 r. szkoła mieściła się w budynku wynajętym w domu Jana Jedynaka. Pierwszym nauczycielem był Wincenty Miś. Nauka odbywała się w jednej sali, gdzie w roku szkolnym uczyło się około trzydzieścioro dzieci w czterech klasach. Szkoła utrzymywana była przez gminę, nauka była bezpłatna. Nauczaniem religii zajmował się proboszcz z Tyńca.
W 1911 r. gmina wybudowała budynek szkolny o dwóch salach. Pierwszym kierownikiem szkoły był Wojciech Rudnik. W roku szkolnym 1914/1915 nastąpiła przerwa w nauce z powodu działań wojennych, kierownik szkoły został powołany do wojska, a budynek szkoły został zdewastowany: wyniesiono drzwi i okna, wybito szyby.
W okresie okupacji 1938–1945 Witold Elgiet przeprowadził gruntowny remont budynku szkoły, doprowadził wodę, urządził ogródek przyszkolny, wykonał ogrodzenie od strony drogi, wybudował nowy ustęp i komórkę na węgiel.
W 1945 r., przez cztery dni, od 17 do 22 stycznia w budynku szkoły kwaterowała jednostka artyleryjska. W okresie wojny budynek szkoły został lekko uszkodzony.
W okresie powojennym szkoła miała 5 klas (83 dzieci) i dwóch nauczycieli. Religii w dalszym ciągu nauczał proboszcz z Tyńca o. Roztworowski.
W 1948 r. sołtys wsi razem z grupą mieszkańców Kostrza, po porozumieniu się z kierownikiem szkoły ustawili na gruncie szkoły poniemiecki barak, który pełnił funkcję Domu Ludowego, prowadzącego działalność kulturalno-oświatową.
W roku szkolnym 1949/50 powstała klasa szósta, a w 1962 r., na miejscu spalonego baraku (Domu Ludowego), wybudowano nową szkołę „Tysiąclatkę” o pięknym pawilonowym wyglądzie z sześcioma izbami lekcyjnym, w której do dziś uczą się dzieci od klasy pierwszej do szóstej.

opracowała: Dorota Szczepanowicz

Image
Image
Image